ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ - ΜΑΟ ΤΣΕΤΟΥΝΓΚ

(Το παρακάτω βιβλίο κυκλοφόρησε από τις "ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ", στην Αθήνα το 1975)

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

Το άρθρο αυτό γράφτηκε το 1926 για να πολεμήσει τις δύο παρεκκλίσεις που υπήρχανε τότε στο κόμμα - τον δεξιό οππορτουνισμό που εκπροσωπούνταν από τον Τσεν Του-σιέου και τον "αριστερό" οππορτουνισμό που εκπροσωπούνταν από τον Τσανγκ Κούο-τάο. Οι οπαδοί της πρώτης παρέκκλισης πρόσεχαν μόνο τη συνεργασία με το Κουόμινταγκ και αδιαφορούσαν για το εργατικό κίνημα και ξεχνούσαν την αγροτιά. Οι οπαδοί της δεύτερης παρέκκλισης έστρεφαν την προσοχή τους και ενδιαφέρονταν μόνο για το εργατικό κίνημα, ξεχνώντας κι αυτοί, την αγροτιά. Οι οπαδοί και των δύο αυτών παρεκκλίσων, αντιλαμβάνονταν ότι η επανάσταση είχε λίγες δυνάμεις στον αγώνα της, αλλά δεν ήξεραν που να στραφούν για να βρουν πραγματικές δυνάμεις και τον πραγματικό μαζικό σύμμαχο. Ο σύντροφος Μάο Τσε-τούνγκ έδειξε πως ο πιο πιστός μαζικός σύμμαχος του κινέζικου προλεταριάτου ήταν η αγροτιά και έτσι έλυσε το πρωταρχικό πρόβλημα της κινέζικης επανάστασης, το πρόβλημα των συμμάχων της επανάστασης. Ακόμα πρόβλεψε πως μέσα στους κόλπους της εθνικής αστικής τάξης, που ήταν μια τάξη ασταθής και διστακτική, η επίδραση της ορμής της επανάστασης θα προκαλούσε σχίσμα και η δεξιά της πτέρυγα θα προσχωρούσε στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Τα γεγονότα του 1927 επαλήθευσαν την πρόβλεψη αυτή.

Η Ειδική Επιτροπή για την έκδοση της Εκλογής Έργων του Μάο Τσε-τουνγκ, της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ποιοί είναι οι εχθροί μας, και ποιοί είναι οι φίλοι μας; Αυτό το ζήτημα είναι ένα ζήτημα πρωταρχικής σημασίας για την επανάσταση. Στην Κίνα, όλοι οι επαναστατικοί αγώνες του παρελθόντος, κατέληξαν σε ασήμαντα αποτελέσματα, γιατί οι επαναστάτες δεν μπόρεσαν βασικά να συσπειρώσουν γύρω τους τους πραγματικούς τους φίλους και να χτυπήσουν τους πραγματικούς τους εχθρούς. Το επαναστατικό κόμμα είναι ο καθοδηγητής των μαζών και δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση που να μη νικήθηκε η επανάσταση όταν το επαναστατικό κόμμα την οδήγησε σ’ ένα δρόμο που δεν ήταν σωστός. Για να είμαστε σίγουροι πως θα μπάσουμε την επανάσταση στο σωστό δρόμο και πως θα την οδηγήσουμε αναπόφευκτα στη νίκη, οφείλουμε να συσπειρώσουμε γύρω μας τους πραγματικούς μας φίλους και να καταφέρουμε χτυπήματα στους πραγματικούς μας εχθρούς. Και για να ξεχωρίσουμε τους πραγματικούς μας φίλους απ’ τους πραγματικούς μας εχθρούς, οφείλουμε να κάνουμε μια γενική ανάλυση της οικονομικής κατάστασης των διαφόρων τάξεων της κινέζικης κοινωνίας και της στάσης τους απέναντι στην επανάσταση.

Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των διαφόρων τάξεων της κινέζικης κοινωνίας;

Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΩΝ ΚΑΙ Η ΚΟΜΠΡΑΔΟΡΙΚΗ¹ ΤΑΞΗ

Στην οικονομικά καθυστερημένη και μισοαποικιακή Κίνα οι γαιοκτήμονες και οι κομπραδόροι είναι ολοκληρωτικά υποτελείς στη διεθνή αστική τάξη, η ύπαρξη και η ανάπτυξη τους εξαρτάται από τον ιμπεριαλισμό. Οι τάξεις αυτές εκπροσωπούν τις πιο καθυστερημένες και τις πιο αντιδραστικές παραγωγικές σχέσεις και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στην Κίνα. Η ύπαρξή τους είναι ασυμβίβαστη με τους σκοπούς της κινέζικης επανάστασης. Αυτό ισχύει περισσότερο ειδικά για τους μεγαλοκαιοκτήμονες και τους μεγαλοκομπραδόρους, που είναι πάντοτε στο πλευρό του ιμπεριαλισμού και αποτελούν την άκρα αντεπαναστατική δύναμη. Εκπροσωπούνται πολιτικά από το Κρατικό Κόμμα² και από τη δεξιά πτέρυγα του Κουόμιταγνκ.

Η ΜΕΣΑΙΑ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ

Η τάξη αυτή εκπροσωπεί στην Κίνα τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις στην πόλη και στην ύπαιθρο. Η μεσαία τάξη, με την οποία εννοούμε κυρίως την εθνική αστική τάξη, είναι αντιφατική στη στάση της απέναντι στην κινέζικη επανάσταση: όταν υποφέρει από τα χτυπήματα του ξένου κεφαλαίου και από την καταπίεση των μιλιταριστών αισθάνεται την ανάγκη της επανάστασης και ευνοεί το επαναστατικό κίνημα εναντίον του ιμπεριαλισμού και των μιλιταριστών, αλλά όταν το προλεταριάτο συμμετέχει με μαχητικό τρόπο στην επανάσταση και από τη στιγμή που παίρνει ενεργητική θποστήριξη από το διεθνές προλεταριάτο και όταν αρχίζει να νοιώθει πως η πραγματοποίηση του πιο αγαπημένου της πόθου, της ανύψωσής της στο επίπεδο της μεγαλοαστικής τάξη, κινδυνεύει, αρχίζει να την κυριεύει ο σκεπτικισμός σχετικά με την επανάσταση. Πολιτικά, αποβλέπει στην εγκαθίδρυση ενός κράτους, που σ’ αυτό να κυριαρχεί μια μόνο τάξη, η εθνική αστική τάξη. Ένας αυτοαποκαλούμενος «αληθινός μαθητής» του Τάι Τσι –τάο³ δήλωσε στην εφημερίδα «Τσεν Πάο»⁴ του Πεκίνου: «Θα σηκώσουμε το αριστερό χέρι για να συντρίψουμε τον ιμπεριαλισμό και το δεξί χέρι για να συντρίψουμε το Κομμουνιστικό Κόμμα». Η δήλωση αυτή εκφράζει την αντιφατικότητα και την ταλάντευση αυτής της τάξης. Η τάξη αυτή αντιτάσσεται στην ερμηνεία της Αρχής του Λαού του Κουόμιταγνκ – της αρχής της εθνικής ευημερίας – σύμφωνα με τη θεωρία της ταξικής πάλης, εναντίον της πραγματοποίησης από μέρους του Κουόμιταγνκ της πολιτικής της συνεργασίας με τη Ρωσία και εναντίον της εισδοχής των κομμουνιστών⁵ και των αριστερών στοιχείον στο Κουόμιτανγκ. Αλλά ο σκοπός της εγκαθίδρυσης ενός κράτους που θα κυριαρχούσε αυτή ανεδαφικός, γιατί η παρούσα διεθνής κατάσταση κυριαρχείται από τη συγκρότηση δύο ισχυρών δυνάμεων, της επανάστασης και της αντεπανάστασης. Οι δύο γιγάντιες αυτές δυνάμεις έχουν υψώσει δύο σημαίες: Τη μία, την κόκκινη σημαία της επανάστασης, την ύψωσε η Τρίτη Διεθνής, που καλεί τις καταπιεζόμενες τάξεις του κόσμου να συγκεντρωθούν γύρω απ’ αυτήν, η άλλη, η λευκή σημαία της αντεπανάστασης, υψώθηκε από την Κοινωνία των Εθνών, που καλεί όλα τα αντεπαναστατικά στοιχεία του κόσμου να συγκεντρωθούν γύρω από το σύμβολό της. Οι ενδιάμεσες δυνάμεις πολύ σύντομα θα αντιμετωπίσουν αναπόφευκτα τη διάσπαση: Άλλες θα τραβήξουν προς τα αριστερά, στην επανάσταση, κι άλλες προς τα δεξιά, στην αντεπανάσταση, θα αποκλεισθεί γι’ αυτές η δυνατότητα της τήρησης μιας «ανεξάρτητης» στάσης. Να γιατί η ιδέα της κινέζικης αστικής τάξης που ονειρεύεται μια «ανεξάρτητη» επανάσταση, όπου αυτή θα διαδραμάτιζε έναν ηγετικόρόλο, είναι καθαρή αυταπάτη.

Η ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ

Στη μικροαστική τάξη ανήκουν οι παρακάτω κατηγορίες: Αγρότες – ιδιοκτήτες⁶, ιδιοκτήτες των βιοτεχνικών επιχειρήσεων, μικρού διανοούμενοι – σπουδαστές, το διδακτικό προσωπικό της κατώτερης και μέσης εκπαίδευσης, οι κατώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, οι μικροί δικηγόροι, οι μικρέμποροι. Και από την άποψη του αριθμού της και απ’ την άποψη της ταξικής της φύσης, η μικροαστική τάξη πρέπει να προσεχθεί σοβαρά. Οι αγρότες ιδιοκτήτες όπως και οι ιδιοκτήτες βιοτεχνικών επιχειρήσεων ανήκουν στην κατώτερη παραγωγική βαθμίδα. Αν και τα διάφορα στρώματα της τάξης αυτής βρίσκονται στο ίδιο μικροαστικό επίπεδο, εν τούτοις μπρούν να διερεθούν σε τρεις διαφορετικές ομάδες.

Η πρώτη ομάδα αποτελείται από εκείνουν που έχουν ένα οικονομικό επίπεδο που τους εξασφαλίζει μια κάποια άνεση. Δηλαδή ικανοποιούν τις προσωπικές τους ανάγκες και τους μένει κάποιο πλεόνασμα από το εισόδημά της χειρωνακτικής ή πνευματικής εργασίας τους. Αυτοί οι άνθρωποι κυριαρχούνται από την επιθυμία του πλουτισμού και υποκλίνονται με μεγάλη ευλάβεια μπροστά στον «εκλαμπρότατο» Τσάο⁷. Χωρίς να ονειρεύονται τον πολύ μεγάλο πλούτο, ποθούν ωστόσο να ανέβουν στο επίπεδο της μεσαίας αστικής τάξης. Συχνά τρέχουν τα σάλια τους από τη ζήλεια, βλέποντας τους πλούσιους ανθρώπους που έχουν δικαιώματα σε αξιώματα και τιμές. Είναι δειλοί, φοβούνται την κυβερνητική εξουσία αλλά τους εμπνέει το φόβο και η επανάσταση. Επειδή η οικονομική τους κατάσταση πλησιάζει σε εκείνη της μεσαίας αστικής τάξης, επηρεάζονται από την προπαγάνδα της και υιοθετούν μια σκεπτικιστική στάση απέναντι στην επανάσταση. Η ομάδα αυτή εκπροσωπεί μια μικρή μειοψηφία της μικροαστικής τάξης και αποτελεί τη δεξιά της πτέρυγα.

Η δεύτερη ομάδα αποτελείται από ανθρώπους που η οικονομική τους κατάσταση τους επιτρέπει να ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες. Οι άνθρωποι αυτοί διαφέρουν σημαντικά από τους ανθρώπους της πρώτης ομάδας παρά το γεγονός ότι κι αυτοί ονειρεύονται να πλουτίσουν – πράγμα που ο «εκλαμπρότατος» Τσάο δεν τους το επιτρέπει καθόλου – γιατί η καταπίεση και η εκμετάλλευση από τους ιμπεριαλιστές, τους μιλιταριστές, τους γαιοκτήμονες και τη μεγάλη κομπραδόρικη αστική τάξη, τους αναγκάζει να αντιληφθούν πως τα πράγματα άλλαξαν στον κόσμο. Βλέπουν πως κι, αν δουλεύουν όπως δούλευαν και πριν, κινδυνεύουν να μη μπορούν να εξασφαλίσουν τις βασικές ανάγκες της ζωής. Για να μπορέσουν να διατηρήσουν το σημερινό επίπεδο της ζωής τους παρατείνουν την εργάσιμη μέρα τους, σκοτώνονται στη δουλειά από τα χαράματα μέχρι το σούρουπο και διπλασιάζουν τις προσπάθειές τους. Και αρχίζουν να ξεσπάνε σε βρισιές, αποκαλούν τους ξένουν, «ξένους διαβόλους», τους μιλιταριστές «εκβιαστές» και τους τοπικούς τυράννους και τους σενσί «γδάρτες». Αμφιβάλλουν για τις επιτυχίες του κινήματος εναντίον των ιμπεριαλιστών και των μιλιταριστών (ο λόγος είναι γιατί οι ξένοι και οι μιλιταριστές έχουν την κρατική εξουσία πίσω τους) και επειδή δεν τολμούν να ριψοινδυνεύσουν και να συμμετάρχουν στο κίνημα αυτό, υιοθετούν μια ουδέτερη στάση, αλλά δεν αντιτάσσονται στην επανάσταση. Αυτή η ομάδα είναι πάρα πολύ μεγάλη, περιλαμβάνει περίπου τη μισή μικροαστική τάξη.

Η Τρίτη ομάδα αποτελείται από ανθρώπους που οι συνθήκες της ζωής τους χειροτερεύουν από μέρα σε μέρα. Πολλοί απ’ αυτούς στο παρελθόν είχαν μια ορισμένη εξασφάλιση στη ζωή τους, αποτελούσαν τις αποκαλούμενες καλοστεκούμενες οικογένειες, μα σιγά – σιγά, κάθε μέρα και περισσότερο, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες της ζωής, η κατάστασή τους χειροτερεύει συνεχώς. Στο τέλος κάθε χρόνου, όταν κάνουν τους λογαριασμούς τους, βάζουν τρομαγμένοι τις φωνές: «Ελλείματα! Κι άλλα ελλείματα!». Και επειδή άλλοτε ζούσαν πολύ καλά, βλέποντας την κατάστασή τους να χειροτερεύει χρόνο το χρόνο, να φουσκώνουν τα χρέη τους και τελευταία μάλιστα να ζουν μια άθλια ζωή που δεν προμηνύει τίποτα το καλύτερο για το μέλλον, «αναστατώνονται». Υποφέρουν πολύ περισσότερο ηθικά, όσο διατηρούν πολύ ζωντανή την ανάμνηση των καλύτερων ημερών που ήταν πολύ διαφορετικές από τους σημερινούς καιρούς. Πολλοί απ’ αυτούς συμμετέχουν στο επαναστατικό κίνημα, και συνιστούν ένα σημαντικό παράγοντα όταν λάβουμε υπόψη μας ότι είναι πάρα πολλοί, αποτελούν την αριστερά πτέρυγα της μικροαστικής τάξης.

Σε καιρό ειρήνης, η στάση των τριών αυτών ομάδων που αναφέραμε απέναντι στην επανάσταση είναι διαφορετική, αλλά σε καιρό πολέμου, στην περίοδο μάλιστα της επαναστατικής ανάπτυξης που αρχίζει να φαίνεται η νίκη στον ορίζοντα, όχι μόνο η αριστερά πτέρυγα της μικροαστικής τάξης αλλά και η πτέρυγα που κρατάει μια ενδιάμεση στάση, συμμετέχουν στην επανάσταση – ακόμα και η δεξιά πτέρυγα παρασυρμένη από τη μεγάλη επαναστατική ορμή του προλεταριάτου και της αριστερής πτέρυγας της μικροαστικής τάξης δεν μπορεί να αποφύγει να ταχθεί με το μέρος της επανάστασης. Η πείρα του κινήματος της 30 Μαϊου του 1925⁸ και του αγροτικού κινήματος στις διάφορες περιοχές μας επιτρέπει να επιβεβαιώσουμε την ορθότητα αυτής της θέσης.

ΤΟ ΜΙΣΟΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟ

Αυτό που ονομάζουμε μισοπρολεταριάτ αποτελείται από πέντε κατηγορίες: 1) Τη συντριπτική πλειοψηφία των μισοενοικιαστών αγροτών⁹. 2) Τους φτωχούς αγρότες. 3) Τους μικροβιοτέχνες. 4) Τους εμπορουπάλληλους¹⁰ 5)Τους πλανόδιους μικρέμπορους. Η συντριπτική πλειοψηφεία των μισοενοικιαστών αγροτών μαζί και οι φτωχοί αγρότες αποτελούν μια τεράστια μάζα στη ύπαιθρο. Αυτό που ονομάζουμε «αγροτικό πρόβλημα» είναι ουσιαστικά το πρόβλημα που σχετίζεται μ’ αυτούς. Η οικονομική δραστηριότητα των αγροτών μισοενοικιαστών, των φτωχών αγροτών και των μικροβιοτεχνών χαρακτηρίζεται από μια πιο περιορισμένη παραγωγή σε σχέση με εκείνους του κατώτερου τμήματος της μικροαστικής τάξης. Αν και η συντριπτική πλειοψηφία των μισοενοικιαστών αγροτών καθώς και των φτωχών αγροτώ ανήκει στο μισοπρολεταριάτο, εν’ τούτοις από άποψη οικονομικών όρων μπορούν να διαιρεθούν πιο πέρα σε τρεις βαθμίδες – στην ανώτερη, μέση και κατώτερη.

Η ζωή των μισοενοικιαστρών αγροτών είναι σκληρότερη από τη ζωή των ιδιοκτητών – αγροτών γιατί η παραγωγή τους δεν τους φτάνει συνήθως για να περάσουν πάνω από έξι μήνες και για να συμπληρώσουν τα μέσα που χρειάζονται για τη ζωή τους, αναγκάζονται να μισθώνουν ξένα χωράφια ή να πουλάνε για ένα διάστημα την εργατική τους δύναμη, ή ακόμα να κάνουν μικρεμπόριο. Μεταξύ της άνοιξης και του καλοκαιριού, όταν η εσοδεία της χρονιάς που πέρασε πλησιάζει να τελειώσει και η ερχόμενη εσοδεία είναι ακόμα χορτάρι, είναι αναγκασμένοι να δανείζονται λεφτά με τοκογλυφικό τόκο και να αγοράζουν τρόφιμα σε πολύ υψηλή τιμή, το τμήμα λοιπόν αυτό της αγροτιάς είναι φυσικό να ζει μια ζωή πιο σκληρή από τη ζωή των ιδιοκτητών αγροτών, που δεν εξαρτωνται από κανένα, όμως οι αγρότες αυτοί με τον ανεπαρκή κλήρο, έχουν πιο εξασφαλισμένη τη ζωή σε σύγκριση με τους φτωχούς αγρότες. Οι τελευταίοι στερούνται καθολοκληρίαν γης και αναγκάζονται να καλλιεργούν τα χωράφια των άλλων, παίρνοντας στην καλύτερη περίπτωση για τη δουλειά τους τη μισή εσοδεία, και συχνά πιο λίγο από τη μισή. Τη μισή εσοδεία βέβαια παίρνουν και οι ιδιοκτήτες – αγρότες από την εσοδεία των χωραφιών που μισθώνουν, έχουν όμως και ολόκληρη την εσοδεία από τη δική τους γη. Να γιατί οι μισοενοικιαστές – αγρότες έχουν περισσότερη επαναστατικότητα από τους αγρότες – ιδιοκτήτες και λιγότερη από τη φτωχή αγροτιά.

Οι φτωχοί αγρότες είναι μισθωτοί αγρότες συην ύπαιθρο, που τους εκμεταλλεύονται οι γαιοκτήμονες. Σύμφωνα με την οικονομική τους κατάσταση μπορούμε να τους χωρίσουμε σε δύο τμήματα. Το ένα τμήμα των φτωχών αγροτών διαθέτει ορισμένο αγροτικό εξοπλισμό και ορισμένα οικονομικά μέσα. Πολλοί αγρότες μπορούν να παίρνουν από τη παραγωγή ένα μέρος που φτάνει συχνά το μισό απ’ αυτό που παρήγαγαν απ’ τη δουλειά τους, αυτό που τους λείπει το συμπληρώνουν είτε με επιβοηθητικές καλλιέργειες, είτε χαρεύοντας είτε τρέφοντας γουρούνια και πουλερικά, είτε πουλώντας την εργατική τους δύναμη. Έτσι καταφέρνουν να εξασφαλίζουν τη ζωή τους. Οι δύσκολες υλικές συνθήκες τους κάνουν να απασχολούνται μόνο με ένα πράγμα: πως θα φτάσουν ως την ερχόμενο εσοδεία. Η ζωή τους είναι σκληρότερη από τη ζωή των αγροτών – ενοικιαστών, είναι όμως πιο εύκολη από τη ζωή των φτωχών αγροτών του δεύτερου τμήματος. Έχουν μεγαλύτερη επαναστατικότητα από τους αγρότες του πρώτου τμήματος, αλλά λιγότερη από τους φτωχούς αγρότες του δεύτερου τμήματος. Οι τελευταίαοι αυτοί, δεν έχουν ούτε αγροτικό εξοπλισμό, ούτε οικονομικά μέσα. Δεν έχουν λιπάσματα και η εσοδεία τους είναι ελάχιστη. Μόλις πληρώσουν το νοίκι τους, δεν τους μένει σχεδόν τίποτα. Γι’ αυτό αναγκάζονται να πουλάνε την εργατική τους δύναμη. Στα χρόνια του λιμού, στις δύσκολες εποχές, ζητάνε από συγγενείς και φίλους, λίγες λίτρες καρπό, με τη υποχρέωση να τους τις ξαναδώσουν, για να ζήσουν ακόμα έστω και τέσσερις – πέντε μέρες. Τα χρέη τους μεγαλώνουν και γίνονται αβάσταχτο βάρος. Η κατηγορία αυτή των φτωχών αγροτών αντιπροσωπεύει το πιο εξαθλιωμένο τμήμα της αγροτιάς, και είναι πολύ πρόσφορο για την επαναστατική προπαγάνδα.

Στο μισοπρολεταριάτο ανήκουν και οι μικροβιοτέχνες γιατί αν και διαθέτουν πρωτόγονα μέσα παραγωγής και θεωρούνται ελεύθεροι επαγγελματίες, αναγκάζονται να πουλάνε την εργατική τους δύναμη και επομένως η οικονομική τους κατάσταση έχει αισθητές αναλογίες με την οικονομική κατάσταση των φτωχών αγροτών. Τα βαριά οικογενειακά έξοδα, η διαφορά ανάμεσα στο εισόδημα και στο χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι συνεχείς στερήσεις, ο φόβος να μη μείχνουν χωρίς δουλειά, όλα αυτά τους εξομοιώνουν με τους φτωχούς αγρότες.

Οι εμπορουπάλληλοι είναι οι μισθωτοί εργάτες των εμπορικών επιχειρήσεων, έχουν να ζήσουν την οικογένειά τους με ένα μέτριο μισθό, ενώ οι τιμές των ειδών ανεβαίνουν από χρόνο σε χρόνο, αυξήσεις μισθών γίνονται κάθε τέσσερα ή πέντε χρόνια, επομένως η κατάστασή τους γίνεται όλο και πιο απελπιστική. Η κατάστασή τους δεν διαφέρει από εκείνη των φτωχών αγροτών και των μικροβιοτεχνών και προσφέρονται για επαναστατική προπαγάνδα.

Οι πλανόδιοι μικρέμποροι, πουλάνε τα εμπορεύματά τους γυρίζοντας πότε εδώ και πότε εκεί, ακόμα και με το καλάθι στο χέρι, έχουν ένα ασήμαντο κεφάλαιο και τα ελάχιστα που κερδίζουν δεν τους φτάνουν για να ζήσουν. Φαίνεται καθαρά πως βρίσκονται στην ίδια οικονομική κατάσταση με τους φτωχούς αγρότες και είναι ευνοϊκά διατεθειμένοι απέναντι στην επανάσταση, που θα αλλάξει τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων.

ΤΟ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟ

Το βιομηχανικό προλεταριάτο στην Κίνα αριθμεί δύο εκατομμύρια άτομα. Ο περιορισμένος αριθμός του οφείλεται στην οικονομική καθυστέρηση της χώρας. Η συντριπτική πλειοψηφία των δύο εκατομμυρίων εργατών ανασχολείται σε πέντε τομείς: στους σιδηρόδρομους, στα ορυχεία, στις θαλάσσιες μεταφορές, στην υφαντουργική βιομηχανία και στα ναύπηγεία – ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται κάτω από τον ζυγό των διευθυντών των επιχειρήσεων του ξένου κεφαλαίου. Παρά το γεγονός ότι το βιομηχανικό προλεταριάτο είναι ολιγάριθμο, εν τούτοις εκπροσωπεί στην Κίνα τις νέες παραγωγικές δυνάμεις και αποτελεί την πιο προοδευτική τάξη της κινέζικης κοινωνίας, είναι η καθοδηγητική δύναμη του επαναστατικού κινήματος. Αν μελετήσουμε το ισχυρό απεργιακό κίνημα που εκδηλώθηκε στα τελευταία τέσσερα χρόνια, όπως την απεργία των ναυτεργατών¹¹, των σιδηροδρομικών¹², των ανθρακωρύχων του Καϊλάν και του Τσιάο Τσό¹³, την απεργία του Σαμίν¹⁴ και τις απεργίες της Σαγκάης και του Χονγκ Κονγκ ύστερα από τα γεγονότα της 30 Μαϊου 1925¹⁵, θα μπορέσουμε να πειστούμε για το σημαντικό ρόλο που διαρδαματίζει το βιομηχανικό προλεταριάτο στην κινέζικη επανάσταση. Ο ρόλος αυτός προσδιορίζεται πρώτα – πρώτα από τη συγκέντρωσή του. Κανένα άλλο τμήμα του λαού δεν είναι τόσο συγκεντρωμένο. Ο δεύτερος λόγος βρίσκεται στην οικονομική του κατάσταση. Δεν έχουν καμμία ελπίδα να πλουτίσουν, γιατί δεν διαθέτουν μέσα παραγωγής και δεν διαθέτουν τίποτα άλλο έξω από τα χέρια τους, είναι υποταγμένοι στην πιο άγρια μεταχείρηση από μέρους των ιμπεριαλιστών, των μιλιταριστών και της αστικής τάξης και γι’ αυτό είναι διατεθειμένοι για αγώνα.

Αξίξει επίσης να προσέξουμε σοβαρά τους κούληδες των πόλεων. Στην κατηγορία αυτή, η πλειοψηφία αποτελείται από τους εκφορτωτές και από εκείνους που σέρνουν τα ιδιότυπα καροτσάκια, περιλαμβάνονται ακόμα οι εκκενωτές βόθρων και οι οδοκαθαριστές. Οι άνθρωποι που ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία δεν διαθέτουν κι αυτοί τίποτε άλλο από τα μπράτσα τους και απο οικονομική άποψη εξομοιώνονται με τους βιομηχανικούς εργάτες και υστερούν σε σχέση μ’ αυτούς μόνο απο άποψη βαθμού συγκέντρωσης και απο άποψη σημασίας ρόλου στην παραγωγή. Η σύγχρονη καπιταλιστική γεωργία είναι ακόμα ελάχιστα αναπτυγμένη στην Κίνα. Αυτό που λέμε αγροτικό προλεταριάτο αποτελείται από τους εργάτες γης που εργάζονται με το μήνα ή και με τη μέρα. Οι εργάτες αυτοί δεν έχουν ούτε γη, ούτε αγροτικά εργαλεία, ούτε και οικονομικά μέσα και δεν μπορούν να ζήσουν παρά μονάχα πουλώντας την εργατική τους δύναμη. Σε σύγκριση με άλλους εργάτες, από άποψη ωρών εργασίας, από άποψη πληρωμής και συνθηκών εργασίας και με την έλλειχη κάθε σιγουριάς για το αν θα έχουν πάντα δουλειά, η θέση τους είναι πολύ χειρότερη. Αυτοί οι άνθρωποι ζουν με τις πιο βαριές στερήσεις και η θέση τους στο αγροτικό κίνημα είναι τόσο σημαντική όσο και η θέση των φτωχών αγροτών.

Υπάρχει ακόμα μια άλλη κατηγορία πολυάριθμη, του λούμπεν προλεταριάτου. Είναι οι αγρότες που έχασαν τη γη τους και οι βιοτέχνες που δεν μπορούν να βρουν δουλειά. Αυτοί ανήκουν στα ασταθέστερα στοιχεία της κοινωνίας. Έχουν συγκροτήσει μυστικές οργανώσεις σε διάφορα μέρη – όπως στην «Τριαδική» στο Φουκιέν και στο Κουαντούνγκ, την Εταιρία των Αδελφών του Χουάν, του Χοπέι, του Κουϊκτσόου και του Σετσουάν, την Εταιρία των μεγάλων μαχαιριών στο Ανχουέι, στο Χουάν και στο Σαντούνγκ, την Εταιρία της Λογικής Ζωής στο Τσίλι και στις τρεις βορειοανατοκιλές επαρχίες¹⁶ και στη Γαλάζια Συμμορία στη Σαγκάη και σ’ άλλες περιοχές¹⁷. Όλες αυτές αποτελούν οργανώσεις αλληλοβοήθειας στον πολιτικό και οικονομικό τομέα.

Η στάση απέναντι στους ανθρώπους αυτούς είναι ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που υπάρχουν στην Κίνα. Οι άνθρωποι αυτοί είναι διατεθειμένοι να αγωνιστούν με το μεγαλύτερο θάρρος, παρασυρόμενοι σε καταστρεπτικές ενέργειες. Αν όμως καθοδηγηθούν ορθά μπορούν να γίνουν μια επαναστατική δύναμη.

Απο όσα αναφέρθηκαν, βγαίνει το συμπέρασμα πως μαζί με τον ιμπεριαλισμό – οι μιλιταριστές, οι γραφειοκράτες, οι κομπραδόροι, οι μεγαλογαιοκτήμονες και το αντιδραστικό τμήμα της διανόησης, που εξαρτάται απ’ αυτούς, είναι οι εχθροί μας. Το βιομηχανικό προλεταριάτο είναι η ηγετική δύναμη της επανάστασής μας. Όλα τα τμήματα του μισοπρολεταριάτου και η μικροαστική τάξη είναι οιι πιο κοντινοί φίλοι μας. Και σε ό,τι αφορά την μεσαία αστική τάξη, που συνεχώς ταλαντεύεται, η δεξιά της πτέρυγα μπορεί να είναι εχθρός μας και η αριστερά πτέρυγα μπορεί να είναι φίλος μας, πρέπει όμως να βρισκόμαστε πάντοτε σε επιφυλακή και να μην επιτρέψουμε στην τελευταία να δημιουργήσει σύγχυση στο μέτωπό μας.

Μάρτιος 1926

Σημειώσεις

1 - Από την ισπανική λέξη Comprador (αγοραστής). Κομπραντόρ είναι ο μεσάζων, που στην Κίνα χρησιμοποιούσαν σαν ενδιάμεσο πρόσωπο στις συναλλαγές τους οι ξένοι (στο εμπόριο και μετά στα προξενεία και στις πρεσβείες).

2 - Μια ομάδα διεφθαρμένων φιλοφασιστών πολιτικάντηδων που είχαν οργανώσει την κινέζικη Κρατιστική Ένωση Νεολαίας, που μετονομάστηκε αργότερα σε Κόμμα της Κινέζικης Νεολαίας. Επιχορηγούμενοι από τους ιμπεριαλιστές και τις αντιδραστικές κλίκες που βρίσκονταν στην εξουσία, είχαν σα στόχο τους τη Σοβιετική Ένωση και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Το ‘Κρατιστική’ το χρησιμοποιούσαν για να ξεχωρίζουν από το Κουόμιτανγκ που χρησιμοποιούσε το Εθνικιστικό Κόμμα. Μ’ αυτά οι Κινέζοι Κρατικιστές ήθελαν να δείξουν την προσήλωσή τους στην «ιδέα του Κράτους».

3 - Ντάιο Τσι – ταο. Από τα παλιότερα μέλη του Κουόμιτανγκ. Μαζί με τον Τσανγκ Κάι – σεκ ανακατεύθηκε σε χρηματιστικές κερδοσκοπίες. Μετά το θάνατο του Σουν Γιάτ – σεν οργάνωσε εκστρατεία διωγμών κατά του ΚΚ Κίνας, προετοιμάζοντας έτσι το αντεπαναστατικό πραξικόπημα του Τσανγκ Κάι – σεκ, του 1927. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν το πιστό σκυλί του Τσανγκ Κάι – σεκ, ο συνένοχός του στην αντεπαναστατική δραστηριότητα. Το Φεβρουάριο του 1949, βλέποντας πως το καθεστώς του Τσανγκ Κάι – σεκ θα κατέρρεε αναπόφευκτα και πως ο ίδιος βρισκόταν σε αδιέξοδο, ο Ντάι Τσι – τάο αυτοκτόνησε.

4 - Εφημερίδα που κυκλοφορούσε στο Πεκίνο, όργανο της κλίκας των «Πολιτικών Επιστημών». Υποστήριζε την κλίκα των μιλιταριστών του Πεϊγιάνγκ (Βορρά).

5 - Το 1923, με τη βοήθεια του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, ο Δρ. Σουν Γιάτ – σεν αποφάσισε την αναδιοργάνωση του Κουόμιτανγκ, τη συνεργασία του μετο το Κομμουνιστικό Κόμμα και την εισδοχή των κομμουνιστών στους κόλπους του Κουόμιτανγκ, και τον Ιανουάριο του 1924, στο 1^ο συνέδριο του Κουόμιτανγκ, διατύπωσε τις «Τρεις θεμελιώδεις πολιτικές θέσεις του: τη συμμαχία με τη Ρωσσία, τη συμμαχία με το Κομμουνιστικό Κόμμα και την υποστήριξη στους εργάτες και στους αγρότες.

Στις εργασίες του συνεδρίου, πήραν μέρος οι σύντροφοι Μάο Τσε – τούνγκ, Λι Ντα – τζάο, Λιν Πο – τσούν και Τσούι Τσιού – πο. Η συμμετοχή τους στο συνέδριο είχε πολύ μεγάλη σημασία, γιατί βοήθησε το Κουόμιτανγκ, στην περίοδο αυτή να βρει το σωστό δρόμο. Και ακριβώς τότε οι σύντροφοι αυτοί εκλέχτηκαν μέλη της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του Κουόμιτανγκ.

6 - Εδώ ο σύντροφος Μάο Τσε – τούνγκ εννοεί τους αγρότες που καλλιεργούν τη δική τους γη.

7 - Ο Τσάο Κουνγκ – μίνγκ είναι ο θεός του πλούτου στην κινέζικη λαϊκή μυθολογία.

8 – Στις 30 Μαϊου 1925 ξέσπασε στη Σαγκάη σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την άγρια σφαλή του κινέζικου πληθιυσμού, ένα αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που αγκάλιασε ολόκληρη τη χώρα. Προηγούμενα, σε αρκετά γιαπωνέζικα εργοστάσια υφαντουργίας, που είχαν ιδρυθεί στη Σαγκάη και στο Τσινγκτάο είχε ξεσπάσει ένα απεργιακό κίνημα που πήρε γιγάντιες διαστάσεις. Το κίνημα αυτό συντρίφτηκε από τους γιαπωνέζους ιμπεριαλιστές και τους πράκτορές τους, τους μιλιταριστές του Πεϊγιάνγκ. Στις 15 Μαϊου σκοτώθηκε ο εργάτης Κου Τσένγκ – χουνγκ και τραυματίστηκαν πάνω από δέκα. Στις 28 Μαϊου εκτελέστηκαν στο Τσινγκτάο οκτώ εργάτες, ώσπου, στις 30 Μαϊου στην περιοχή των ξένων ζωνών, πάνω από 2000 σπουδαστές της Σαγκάης συγκρότησαν διαδηλώσεις σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους απεργούς εργάτες και υπέρ της επιστροφής στην Κίνα των ζωνών που είχαν παραχωρηθεί στους ξένους. Στη συνέχεια, 10.000 κάτοικοι της Σαγκάης συγκεντρώθηκαν μπροστά στη διεύθυνση της αγγλικής αστυνομίας της διεθνούς ζώνης. Οι διαδηλωτές φώναζαν: «Κάτω ο ιμπεριαλισμός», «Κινέζικε λαέ, ενώσου» κλπ. Η αγγλική αστυνομία πυροβόλησε και σκότωσε, και τραυμάτισε πολλούς σπουδαστές. Αυτά είναι τα περίφημα γεγονότα που ονομάστηκαν «Αιματηρά γεγονότα της 30 Μαϊου». Αυτό το αιματοκύλισμα ξεσήκωσε την οργή του κινέζικου λαού. Κύμα ολόκληρο από διαδηλώσεις, απεργίες εργατών, σπουδαστών και εμπόρων σάρωσε τη χώρα και κορυφώθηκε σ’ ένα τεράστιο αντιιμπεριαλιστικό κίνημα.

9 - Ο σύντροφος Μάο Τσε – τουνγκ εννοεί εδώ τους αγρότες που μην έχοντας αρκετή δική τους γη, βρίσκονταν στην ανάγκη να νοικιάζουν ξένη γη.

10 – Οι εμποροϋπάλληλοι στην Κίνα αποτελούνται από διάφορα στρώματα. Εδώ ο σύντροφος Μάο Τσε – τούνγκ αναφέρεται στο ευρύτερο στρώμα. Όσο για τους άλλους, βρίσκονταν στην ίδια κατάσταση από άποψη υλικών όρων ζωής με τους προλετάριους.

11 – στις αρχές του 1922 οι ναυτεργάτες του Χονγκ Κονγκ και οι λιμενεργάτες του Γιανγκτσέ κατέβηκαν σε απεργία. Πρώτοι κατέβηκαν οι ναυτεργάτες του Χονγκ Κονγκ που η απεργία τους κράτησε οχτώ εβδομάδες. Ύστερα απο σκληρό, αιματηρό αγώνα οι ιμπεριαλιστικές αρχές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν αι να δεχτούν τα αιτήματα της απεργίας, που ήταν: αύξηση μισθών, αναγνώριση των συνδικάτων, απελευθέρωση των εργατών που είχαν συλληφθεί και συντάξεις στα θύματα του αγώνα και στις οικογένειες των σκοτωμένων. Μετά απ’ αυτό, κατέβηκαν σε απεργία οι ναύτες και λιμενεργάτες του Γιανγκτσέ. Η απεργία τους κράτησε δύο εβδομάδες και τελικά έληξε με νίκη των απεργών.

12 – Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας μετά την ίδρυσή του, το 1921, προχώρησε στην οργάνωση των σιδηροδρομικών. Το 1922 και το 1923, ξέσπασε ένα απεργιακό κίνημα στις κυριώτερες σιδηροδρομικές γραμμές της χώρας κάτω από την καθοδήγηση του Κόμματος. Η μεγαλύτερη απεργία ήταν η περίφημη γενική απεργία των σιδηροφρομικών της γραμμής Πεκίνου – Χανκόου, που άρχισε στις 4 Φεβρουαρίου 1923 με το σύνθημα της πάλης για το δικαίωμα της ελεύθερης οργάνωσης ενωτικού συνδικάτου. Στις 7 Φεβρουαρίου, τα ανδρείκελα του αγγλικού ιμπεριαλισςμού – οι μιλιταριστές του Πεϊγιάνγκ Ου Πέι – φου και Σιάο Γιάτ – ναν εξαπόλυσαν άγρια κατασταλτικά μέτρα εναντίον των απεργών, που έμειναν από τότε γνωστά στην ιστορία της Κίνας με το όνομα: «Τα αιματηρά γεγονότα της 7^ης Φεβρουαρίου.

13 – Η απεργία του Καϊλάν ξέσπασε τον Οκτώβριο του 1922. Τα «ανθρακορυχεία του Καϊλάν» είναι η επονομασία που δίνεται γενικά στα ορυχεία του Καϊπίνγκ του Λουαντσέου, στην επαρχία Χοπέι, που βρίσκονται σε ένα τεράστιο λεκανοπέδιο και απασχολούν πάνω απο 50.000 εργάτες. Στη διάρκεια του κινήματος των Μπόξερ του 1900, οι εγγλέζοι ιμπεριαλιστές σε συνεργασία με κινέζους υποτακτικούς τους δημιούργησαν την Εταιρία ανθρακωρυχείων του Λουαντσέου. Ύστερα, δημιουργήθηκε η Γενική Διεύθυνση των ορυχείων του Καϊπίνγκ και του Λουαντσέου και έτσι όλα τα ορυχεία έγιναν ιδιοκτησία των άγγλων ιμπεριαλιστών.

Τα ανθρακωρυχεία του Τσαϊοτσί είναι το περίφημο ανθρακοφόρο λεκανοπέδιο που υπαγόταν προηγούμενα στην επαρχία Χονάν και τώρα υπάγεται στο δυτικό τμήμα της επαρχίας του Πινγκγιουάν. Η απεργία του Τσιατσό κράτησε από την 1^η Ιουλίου ως τις 9 Αυγούστου 1925.

14 – Το Σιαμίν, είναι ένα τμήμα της Καντώνας που είχε παραχωρηθεί στους άγγλους ιμπεριαλιστές. Τον Ιούλιο του 1924, οι άγγλοι ιμπεριαλιστές που εκμεταλλεύονταν το Σιαμίν επέβαλλαν μια αστυνομική διάταξη σύμφωνα με την οποία οι κινέζοι πολίτες που έμπαιναν στο Σιαμίν έπρεπε κάθε φορά κατά την είσοδο και την έξοδό τους, να δείχνουν μια ταυτότητα με τη φωτογραφία τους. Αυτό το μέτρο δεν αφορούσε τους ξένους. Στις 15 Ιουλίου, οι εργάτες του Σιαμίν κατέβηκαν σε απεργία διαμαρτυρίας εναντίον αυτής της διάκρισης. Αυτό εξανάγκασε τους άγγλους ιμπεριαλιστές να αποσύρουν τη διάταξη αυτή.

15 – Η γενική απεργία ξέσπασε την 1^η Ιουνίου, 1925, στη Σαγκάη και στις 19 Ιουνίου στο Χονγκ Κονγκ. Με την υποστήριξη ολόκληρου του κινέζικου λαού η απεργία διάρκεσε ένα χρόνο και τέσσερις μήνες και είναι σε χρονική διάρκεια, η πιο μεγάλη απεργία στην ιστορία του εργατικού κινήματος. Για περισσότερα βλ. «Ιστορία της Κινέζικης Επανάστασης», «Ιστορικές Εκδόσεις».

16 – Τσίλι ήταν το όνομα της σημερινής επαρχίας Χοπέχ. Οι τρεις βοριοανατολικές επαρχίες Φενγκτιέν, Κιρίν και Χεϊλουτσούνγκ σχηματίζουν τη Βορειοανατολική Κίνα.

17 – Αυτές οι μυστικές οργανώσεις ήταν πρωτόγονες, μυστικές εταιρίες που διακλαδώνονταν στη μάζα του πληθυσμού. Τα μέλη τους ήταν κυρίως κατεστραμμένοι αγρότες, άνεργοι, βιοτέχνες, στοιχεία του λούμπεν προλεταριάτου στη φεουδαρχική εποχή, αυτό που ένωνε όλα τα στοιχεία αυτά ήταν οι θρησκευτικές προλήψεις. Ένα και το αυτό είδος πατριαρχικής οργάνωσης κυριαρχούσε σ’ αυτές τις εταιρίες με τα πολλά ονόματα. Διέθεταν και όπλα. Τα μέλη τους επιδιώκαν να εξασφαλίζουν την αλληλοβοήθεια στις δύσκολες περιστάσεις της ζωής και σε ορισμένες στιγμές οι εταιρίες αυτές οργάνωναν αγώνα εναντίον των καταπιεστών, των γραφειοκρατών και των γαιοκτημόνων. Είναι φανερό όμως ότι οι οργανώσεις με τέτοιο αναρχονιστικό χαρακτήρα δεν μπορούσαν να αποτελούν διέξοδο για τους αγρότες και τους βιοτέχνες. Πολύ συχνά οι γαιοκτήμονες και τα άλλα αντιδραστικά στοιχεία, κατόρθωσαν να θέσουν πολύ εύκολα υπό τον έλεγχό τους τις οργανώσεις αυτές και να τις χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους σκοπούς. Επειδή ακόμα υπήρχε στις οργανώσεις αυτές για τάση για την τυφλή καταστροφή μερικές απ’ αυτές μετατράπηκαν σε αντιδραστική δύναμη. Το 1927, κατά το αντεπαναστατικό πραξικόπημα, ο Τσανγκ Κάι – σεκ χρησιμοποίησε τις οργανώσεις αυτές για να σπάσει την ενότητα των εργαζομένων και να χτυπήσει την επανάσταση. Από τότε που ισχυροποιήθηκε η ηγεσία της εργατικής τάξης και του κόμματός της στις λαϊκές μάζες, η ύπαρξη τέτοιων πρωτόγονων και αναχρονιστικών οργανώσεων έχασε κάθε λόγο ύπαρξης.